Tarım, insanlığın en temel ve kritik faaliyetlerinden biridir. Hububat ekimmevsimi, üretim döngüsünün kilit noktalarından birini oluşturur. Bu yüzden içinde de blunduğumuz aylarda ekimi yapılmakta olan hububat grubu için gübrelemenin önemine değinmek istedim. Hububatta gübreleme, hem çiftçilerin hem de tüketicilerin ilgilendiği bir konudur. Gübreleme, bitkinin verimini, kalitesini, besin değerini ve hastalıklara dayanıklılığını etkileyen önemli bir faktördür. Hububatta gübreleme yaparken, toprağın özelliklerine, bitkinin ihtiyaçlarına ve iklim koşullarına göre uygun gübre dozu ve zamanı belirlenmelidir. Aksi takdirde, gübreleme hem toprağa hem de bitkiye zarar verebilir.
Hububatta gübreleme, ülkemizin tarımsal üretimini, ihracatını ve ekonomisini de etkiler. Hububat, ülkemizin en önemli tarımsal ürünlerinden biridir.Ekmek, makarna, bisküvi, un, yem gibi pek çok ürünün hammaddesidir. Hububat, hayvancılık sektörü için de önemlidir,hayvanların beslenmesinde, süt ve et üretiminde kullanılır. Hububat, ülkemizin dış ticaretinde de rol oynar,hem ihraç edilen hem de ithal edilen bir üründür. Hububatta gübreleme, hububatın verimini ve kalitesini artırarak,ülkemizin tarımsal rekabet gücünü yükseltir.
Genel olarak, hububatta iki tür gübreleme yapılır; taban gübreleme ve üst gübreleme. Taban gübreleme, ekim öncesi veya ekimle birlikte toprağa verilen gübredir. Üst gübreleme ise, ekimden sonra bitkinin gelişim evrelerine göre uygulanan gübredir. Hububatta gübrelemenin amacı, bitkinin verim ve kalitesini artırmak, hastalık ve zararlılara karşı dayanıklılığını sağlamak ve toprak verimliliğini korumaktır.
Hububatta taban gübrelemesinde, bitkinin ihtiyacı olan fosforun tamamı, azotun ise üçte biri tohumla birlikte toprağa verilir. Fosfor, bitkinin kök gelişimi, çiçeklenme, tohum oluşumu ve verim için önemlidir. Azot ise, bitkinin yeşil aksamını, protein içeriğini ve kalitesini etkiler. Taban gübrelemesinde, toprağın çinko bakımından yetersiz olması durumunda, çinko içeren gübreler de kullanılabilir. Çinko, bitkinin büyümesi, fotosentezi ve karbonhidrat metabolizması için gereklidir.
Hububatta üst gübrelemesinde, bitkinin ihtiyacı olan azotun geri kalan kısmı, bitkinin kardeşlenme, sapa kalkma, başaklanma ve dane dolum evrelerinde verilir. Üst gübrelemede, azotlu gübrelerin yanı sıra, potasyum, kükürt, magnezyum, bor, demir gibi diğer besin elementleri de gerekebilir. Potasyum, bitkinin su alımı, fotosentez, nişasta sentezi ve hastalıklara dayanıklılık için önemlidir. Kükürt, bitkinin protein sentezi, klorofil oluşumu için gereklidir. Magnezyum, bitkinin klorofil yapısında bulunur ve fotosentez için gereklidir. Bor, bitkinin çiçeklenmesi, polen oluşumu, tozlaşması, tohum gelişimi ve şeker taşınması için gereklidir. Demir, bitkinin klorofil sentezi, enzim aktiviteleri ve azot fiksasyonu için gereklidir.
Hububatta gübreleme programı oluştururken, toprak tahlili yaptırmak ve çıkan sonuçlara göre gübre dozunu ve zamanını belirlemek en iyi yöntemdir. Toprak tahlili, toprağın pH, organik madde, makro ve mikro besin elementleri, tuzluluk, kireçlilik gibi özelliklerini gösterir. Bu sayede, toprağın eksik veya fazla olduğu besin elementleri tespit edilir ve bitkiye uygun gübreleme yapılır. Toprak tahlili yaptırmak için, Tarım ve Orman Müdürlükleri’nden veya ziraat mühendislerinden yardım alabilirsiniz.
