Geçen haftaki yazımıza kaldığımız yerden devam etmek istiyorum .
Geçen hafta neler tabbedir? Sorusunda kamıştık
Nur suresi 46. Ayet:
Ve Allah, O bütün yabani karasal canlıları bir tür sıvıdan biçimlendirdi ki onlardan kimi karnı üzerinde yol alır ve onlardan kimi iki ayağı üzerinde yol alır ve onlardan kimi dördü üzerine yol alır. Allah uygun gördüğünü biçimlendirir. Kesinlikle Allah her şey üzerine ayarlama yapabilendir
Sebe Suresi 15. Ayet:
Ki o ölümü onun üzerine gerçekleştirdiğimiz zaman, onun ölümünü onlara sadece bastonunu yiyen karasal yabani bir hayvan gösterdi de o yere düşünce, o cinlere eğer onlar o gaybı bilir olsalardı, o aşağılayıcı azap içinde beklemeyeceklerdi diye açığa çıktı.
Yukarıdaki dabbe tanımından dabbenin böcekler, kurtçuklar dahil bütün karasal hayvanlar olduğu anlaşılmaktadır.
Uçanların ise kuşlar olduğu malumdur.
Deniz avı ve yiyeceği olanlar ise bunların dışında kalan su canlılarıdır.
Fakat bazı hayvanların su canlısı mı, yoksa karasal hayvan mı olduğuna karar vermek zordur. Mesela fok balığı denen canlılar ve balinalar, timsahlar hangi gruptan olabilir? Ya da bazı hayvanların kuş mu yoksa deniz canlısı mı olduğuna karar vermek zordur. Bu durumun ayırımı olarak şunu tespit ettim!
Eğer bir canlı su içinde ürüyorsa o su canlısıdır. Yok, karada ürüyorsa o kara canlısıdır. Bu durumda balinalar bir su canlısıdır. Foklar ise kara canlısıdır. Timsahlar kara canlısıdır. Çünkü karada doğum veya yumurtlama yaparlar. Kısacası iki grubun ayırımı üreme yerine göre yapılmalıdır.
Maide Suresi 4. (3.) ayetten yukarıdaki mealde de belirtildiği gibi “ve yırtıcı hayvan tarafından yenmiş” yani ısırılmış ve tedavi edilmemiş hayvanı yemek haramdır. Bu durumda yırtıcı hayvan tarafından ısırılan hayvanın yenmesi haramsa, ısıran yırtıcı hayvanı da yemek haramdır sonucu çıkmaktadır. Yani köpek, tilki, kurt gibi yırtıcı hayvanların yenmesi haramdır sonucu çıkmaktadır. Ayrıca Arapçadaki “sebuu” kelimesi kartal, atmaca, karga gibi yırtıcı kuşlarını da kapsamaktadır. Yani karasal ve uçan yırtıcı hayvanların hepsi haram edilmiştir.
Enam Suresi 146. Ayette ise hınzır yani karasal hayvanlardan hepçiller, insan, maymun, fare, domuz, her şeyi yiyen böcekler, kurtçuklar haram edilmiştir. Kene, bit, pire gibi yırtıcı ve zaten etçil olanlar zaten haram edilmiştir. Çünkü bunlar zaten Sebe Suresi 15. Ayetten anlaşıldığına göre böcekler dabbeden sayılmaktadır. Maide Suresi 4. Ayete göre dabbeden olan bütün yırtıcılar, etçiller yaram edilmiştir. Ayrıca bu hayvanlar dökülmüş kan içerirler. Dökülen kan zaten haramdır.
Gelelim kuşlara. Vakıa Suresi 22. Ayetten kuş etlerinin helal olduğunu anlıyoruz. Kuşlar ya tam etçil yırtıcı veya hepçildir. Maide Suresi 4. Ayetten “sebuu” kelimesinin yırtıcı, etçil kuşları da içerdiğini biliyoruz. Bu durumda kuşlardan eti yenenler yalnız hepçil olanlar kalmaktadır. Bunlar tavuk, bıldırcın (ki Musa’nın kıssalarından bıldırcının helal olduğunu biliyoruz), ördek, keklik gibi kuşlardır.
Deniz yani su canlıları ise su içinde üreyen her türlü canlılardır. Bunlar karides, balık, yengeç, balina gibi hayvanlardır. Kuran’da bu canlılar arasında ayırım yapılmamıştır. Hepsi helal kılınmıştır.
Şimdi genel kurallarımızı oluşturalım:
- Bir canlı karasal canlıysa ve yırtıcıysa haramdır. Aslan, kaplan, kedi, köpek, çakal, tilki, fok, yılan, timsah ve kertenkele gibi. Böcekler, bit, pire, ette üreyen sinek ve larvaları dahildir.
- Bir canlı karasal canlıysa ve hepçilse haramdır. İnsan, maymun, fare, domuz, su aygırı, eşek arısı gibi böcekler.
- Bir canlı karasal canlıysa ve sadece otçulsa helaldir. İnek, koyun, keçi, geyik, tavşan, çekirge gibi böcekler.
- Bir canlı kuşsa ve yırtıcıysa haramdır. Kartal, atmaca, karga, martı gibi.
- Bir canlı kuşsa ve hepçilse helaldir. Tavuk, bıldırcın, ördek, hindi, deve kuşu gibi. Kuşların sadece otçulu yoktur. Ya da ben bilmiyorum.
- Bir canlı su canlısıysa her neyse helaldir.
Doğrusunu Allah bilir.
