Spor sakatlıkları normal tıbbi kanallarla kayıt sistemine girmedikleri için, varolan istatistiki bilgiler buz dağının görünen parçası gibidir. Çünki spor sakatlıklarının büyük bir kısmı takımların kendi bünyeleri içinde çözümlenmekte ve istatistiklere geçmemektedir. Sportif bir etkinlik esnasında sağlığını kaybetmiş sporcunun tekrar sağlığından bahis edebilmek için onun sakatlık öncesi sportif aktivitelerini tekrar yapabilir hale gelmesi gerekmektedir. Bu nedenle spor sakatlıklarının ciddiyetinden söz ederken şu altı faktörü de göz önünde bulundurmak gerekmektedir.
spor sakatlığının yapısı,
tedavinin şekli ve süresi,
sportif aktiviteden uzak kalınan süre,
kaybedilen antrenman günü,
var ise kalıcı hasar,
sakatlığın maliyeti; – direkt maliyetler (sakatlığın tedavisi),
– dolaylı maliyetler (sosyal kayıplar),
Spor Sakatlıklarının Önlenmesinde Takım Doktorunun Yeri;
Spor sakatlıklarından korunmadan anlatmak istediğimiz, hem sakatlık oluşumunun önlenmesi (primer), hem de oluşan sakatlığın biran önce tedavisinin yapılıp (sekonder), erken dönemde rehabilite ederek (tersiyer) hastalığın kronikleşmesine ve kalıcı sekel oluşmasına engel olmaktır.
Görüldüğü gibi Takım Doktorlarının takım içinde;
Koruyucu hekimlik hizmeti (1. basamak sağlık hizmeti),
Tedavi edici sağlık hizmeti (2. basamak sağlık hizmeti),
Rehabilite edici sağlık hizmeti (3. basamak sağlık hizmeti) gibi görevleri bulunmaktadır.
Sporcuların sağlığından birinci derecede sorumlu bulunan Takım Doktorları öncelikle sağlığı koruyucu tedbirlerin alınmasını sağlamalıdırlar. İngilizlerin bir özdeyişi koruyucu hekimliğin önemini oldukça iyi vurgulamaktadır.
”1 onsluk koruma 1 pound’lık tedavi değerindedir (1 pound=16 ons).”
Takım Doktorluğunda, klasik hekimlik anlayışında olduğu gibi hastalanan ya da sakatlanan sporcunun hastalığının/sakatlığının tedavisi yeterli görülmemelidir. Takım Doktoru öncelikle sporcunun sezon başı sağlık muayenesinden başlayarak, sporcuların beslenmelerine ve genel kondisyonlarına kadar birçok özellikleriyle yakından ilgilenmelidir. Sporcunun, sağlık yönünden herhangi bir engel varsa ortaya konulması ve zamanında ortadan kaldırılmasını sağlamalıdır. Sporcuların sezon öncesi performans testlerinin yapılması, kondisyon düzeylerinin tespiti, sakatlık oluşmadan eksikliklerinin giderilmesinde Takım Doktorlarına oldukça önemli işler düşmektedir (Koruyucu hekimlik).
Takım Doktorlarını hasta sporcuların poliklinik hizmetlerini veren bireyler olarak görmek yanıltıcı olur. Takım Doktorları, hasta/sakat sporcunun tanı ve tedavisini erken dönemde organize edilip, sporcunun bir an önce tekrar aktivitelere katılmalarına yardımcı olmalıdır. Tedavi esnasında rehabilitasyona erken dönemde başlanması ve performans kayıplarının en aza indirgenmesi önemlidir. Erken tanı ve uygun tedavi, erken dönemde başlayan rehabilitasyon problemin kronikleşmesine ve kalıcı fonksiyon kayıpları oluşmasına engel olur.
Spor sakatlıklarını engellemede koruyucu mekanizmaların tek başına yeterli olmadığını bilmek, sporcuların psikolojik durumlarınında sakatlık oluşumunda önemli yere sahip olduğunu bilmek gerekmektedir. Takım Doktoru sporcunun ruh sağlığı ile de ilgilenmeli, performansın azalmasına neden olan, sporcunun psikolojisini bozan durum ortadan kaldırılmalıdır (Takım Doktoru, takımın sağlık heyetini oluştururken heyette bir spor psikoloğu bulundurmalıdır).