Vergi Hataları ve Vergi Hatasının Düzeltilmesi Nedir?

Vergi hatası, vergiye ilişkin hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden, haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınmasıdır.

Vergi hatasının düzeltilmesi ise, yargı yoluna gidilmeksizin vergi hatalarının mükellefin başvurusu üzerine veya kendiliğinden vergi dairesi tarafından idari bir şekilde düzeltilmesidir.

Vergi Hataları Nelerdir?

Vergi Usul Kanunu’na göre vergi hataları ikiye ayrılmaktadır:

· Hesap hataları,

· Vergilendirme hataları.

Vergi Hukukunda Hesap Hataları Nelerdir?

Hesap hataları, vergi miktarına ilişkin maddi hatalardır. Hesap hatalarının tamamı yargı yoluna başvurulmasına gerek olmadan idari yollarla düzeltilmektedir. Vergi miktarına ilişkin hesap hataları şunlardır:

Matrah Hataları: Matrah, ödenmesi gereken vergi miktarının belirlenmesine sağlayan değer veya miktardır. Bu miktara belli bir vergilendirme oranı uygulanarak ödenecek olan vergi miktarı hesaplanır. Bu matrahın yanlış olarak tespiti halinde ödenecek vergi miktarı da farklılık gösterecektir. Matrahın fazla hesaplanması ödenecek verginin de fazla hesaplanması sonucunu doğuracaktır.

Vergi Miktarında Hatalar: Vergi miktarındaki hatalar vergi oranlarının ve tarifelerin yanlış uygulanmasından kaynaklanan hatalardır. Vergi oranlarının ve tarifelerinin yanlış uygulanması eksik veya fazla vergi hesaplanmasına neden olmaktadır.

Mükerrer Vergilendirme: Mükerrer vergilendirme, aynı vergi kanunu uygulanarak, aynı vergilendirme döneminde aynı matrahlar üzerinden vergi idaresi tarafından birden fazla vergi istenmesi ve alınması gerekir. Örneğin, veraset ve intikal vergisinin birden çok mirasçı tarafından verilmesi ve her mirasçıya aynı miktarda vergi tahakkuk ettirilmesi.

Vergilendirme Hataları Nelerdir?

Vergilendirme hataları, vergi mükellefiyetine ilişkin olan tespit ve değerlendirme yapılan hatalardır:

· Mükellefin Şahsında Hata: Mükellefin şahsında hata, verginin asıl borçlu yerine başka bir kimse adına kesilmesidir. İsim benzerliği nedeniyle ortaya çıkabilen bir durumdur.

· Mükellefiyette Hata: Mükellef, vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu düşen gerçek veya tüzel kişidir. Mükellefiyette hata ise, vergiye tabi olmayan ya da vergiden muaf olan gerçek ve tüzel kişiden vergi istenmesi veya alınmasıdır.

· Verginin Konusunda Hata: Vergi konusuna girmeyen ya da vergiden istisna edilmiş gelir, servet, değer ve belge ve işlemler üzerinden vergi istenmesi yada alınmasıdır.

Vergilendirme ve Muafiyet Döneminde Hata: Vergilendirme döneminde hata, verginin döneminin yanlış gösterilmesi veya süre itibariyle eksik veya fazla hesaplanmış olmasıdır. Vergilendirme dönemi vergi kanunlarınca vergi tarhına esas olan zaman birimidir. Bu zamanda vergi tarh ve tahsil edilir. Muafiyet dönemi ise, belirli bir süre ya da durumla sınırlı olarak vergi alınmamasıdır. Hiç bir faaliyeti olmayan ve tasfiyeye girmiş bulunan şirket hakkında tarhiyat yapılması bir vergilendirme hatasıdır.

Özellikle belirtelim ki, yargı denetiminden geçmeyen her türlü vergi hatalarına karşı düzeltme yoluna başvurulabilir. İdarece yapılan tarhiyatlarda idare ile mükellef arasında uzlaşma sağlansa dahi uzlaşılan miktarlar da bir hata söz konusu ise uzlaşılan miktarlardaki hatalar açısından da düzeltme yolundan yararlanılabilir. Yine yargı makamları tarafından verilmiş bulunan kararlarda bulunan hatalar ile ilgili olarak da düzeltme yolundan faydalanılabilir. Fakat, yargı kararındaki hata ile ilgili olarak hatanın konu edilerek açılan bir dava neticesinde verilen bir yargı kararının bulunmaması gerekmektedir.

Vergi hataları, vergi memurlarının yapmış olduğu incelemeler sonucunda ortaya çıkabileceği gibi, mükellefin hatayı fark etmesi durumunda da ortaya çıkabilmektedir.