Yaşlılık bireyin öncelikle anatomik yapı ve fizyolojik işlevlerinde olmak üzere, zihinsel yeteneklerinde, sosyal ilişkilerinde ve psikolojisinde farklılıklara neden olan, olağan ve kaçınılmaz bir süreçtir.Yaşlanma farklı yönleriyle değerlendirilerek birçok tanımlama ile ifade edilebilir. Yaşlılık yaşam süresince hücresel düzeydeki yapı ve fonksiyonların ilerleyen bir şekilde bozulmasıyla ortaya çıkar. Yaşlılık sorunları ile ilgili iki terim kullanılmaktadır. Bunlardan birisi Geriatri terimidir. Geriatri yaşlılık ve hastalıklarını konu edinen tıp dalıdır. Diğer terim ise Gerontolojidir ve yaşlanma olayını konu edinen bilim dalıdır.
Yaşlılıkta görülen sağlık sorunları Yaşlanma ile birlikte insan vücudunda çeşitli değişiklikler meydana gelmekte ve bunun sonucu olarak da bazı sağlık sorunları ortaya çıkmaktadır.Yaşlanma ile birlikte vücut kompozisyonunda,organ fonksiyonlarında,enerji ihtiyacı ve kullanımında ve besin gereksinimlerinde değişiklikler ortaya çıkmaktadır. Bu konuda yapılmış olan çeşitli araştırmalar yaşlılarda en çok görülen sağlık sorunlarının; hareket sistemi, görme ve işitme problemleri gibi fizyolojik değişimlerin yol açtığı sorunların yanı sıra, hipertansiyon, kalp-damar sistemi hastalıkları, bazı kanserler, diyabet, kronik akciğer hastalıkları gibi daha ciddi hastalıklar olduğunu ortaya koymaktadır.Yaşlanmayla ortaya çıkabilecek sağlık sorunlarından temel olarak sağlıklı beslenme,sigara ve alkolden uzak durma,düzenli egzersiz yapma ile korunma sağlanabilir veyaşlı bireylerin sosyal ve tıbbi hizmet ihtiyacı azaltılabilir.
Yaşlı bireylerde beslenme nasıl olmalı? Yaşlı bireyler, yetersiz besin tüketimleri ve beslenme sorunları nedeniyle toplumda öncelikli olarak beslenmelerine dikkat edilmesi gereken bireyler arasında yer alırlar. Yaşlıda beslenme planlanırken; beslenmeye etki edebilecek faktörlerin düşünülmesi, gereksinim duyulan enerji ve diğer besin öğelerinin yeterli düzeyde alınması, sıklıkla yetersizliğine rastlanılan besin öğelerine dikkat edilmesi ve yaşlının sahip olduğu hastalıklara uygun diyetlerin hazırlanması gerekmektedir.
Yaşlı bireylerde beslenme davranışı birçok faktör ile değişebilir.Bunlar;sindirim sistemindeki fizyolojik değişiklilikler (mide asit salgısının azalması, midenin boşalma hızının gecikmesi, ince barsaklardan besin öğelerinin emiliminin azalması vb.); ağız-diş sağlığının yetersiz olması, iştahsızlık,yaşlılarda tat ve koku alma duyusundaki azalma, (besinlerin lezzetini de değiştirir ve besin tüketme isteğinde azalmaya neden olur) görme ve işitme kaybı, tükrük salınımındaki azalma nedeniyle çiğneme ve yutma güçlüğü,Demans, depresyon, stresli yaşam koşulları, yalnız yaşama, (yalnız yemek yeme yaşlı bireyin besin tüketimini azaltır),satın almadaki zorluklar ve/veya gelir azlığı nedeniyle yiyeceğe ulaşamama, yiyecek hazırlama ve saklama zorluğu,hijyenik olmayan ortamlarda yaşamak gibi sorunlar beslenme davranışını etkileyen faktörlerdir.Aynı zamanda kronik hastalıkların oluşması, besin öğelerinin alımını azaltmaktadır.Gastrointestinal hastalıklarda ise besin öğelerinin emilimindeki azalma nedeniyle ağırlık kaybı gözlenebilmektedir.
Genel beslenme tavsiyeleri Besin çeşitliliği sağlanmalıdır.Günde en az üç öğünde beslenilmelidir.İdeal vücut ağırlığı ve kas gücü korunmalıdır.Besinler doğru hazırlanmalı, doğru pişirilmeli ve doğru saklanmalıdır.Sebze ve meyveler bol ve çeşitli tüketilmelidir.Ekmek ve diğer tahıllar yeterli miktarda tüketilmelidir.Doymuş yağ tüketimi azaltılmalıdır.Su ve diğer sıvılar yeterli miktarda tüketilmelidir.Posa tüketimi arttırılmalıdır.Kalsiyum içeriği yüksek besinler tüketilmelidir.Tuz ve sodyum tüketimi azaltılmalıdır.Şeker tüketimi azaltılmalıdır.Alkol ve sigara içilmemelidir.
Yaşlılıkta egzersiz Aktif bir yaşlanma için düzenli egzersiz çok önemlidir. Düzenli ve uygun egzersizler biyolojik yaşlanmayı geciktirmenin yanı sıra,fiziksel ve bilişsel performansı korur ve geliştirirler.Düzenli egzersizlerle kas tonusu,gücü ve vücut esnekliği korunur veya artar,dinamik denge gelişir.Yaşla ve özellikle menopoz sonrası kadınlarda görülen kemik kaybında yavaşlama, yaşlılarda düşme ve kırık riskinde de azalma görülür.Yaşlılara germe,denge,kuvvetlendirme,aerobik,yürüme gibi egzersizler önerilir.Düzenli egzersizlerle lipid metabolizmasında ve glisemik kontrolde düzelme olmakta ve kilo kontrolü sağlanarak obezite riski azalmaktadır.
