2005 yılında babamın köyünün adını merak edip sordum. “Sofulardan Halil Tosun bilir.” dediler. Halil Tosun da Azime halamın damadı, hala kızı Emine ablamın kocası. Gittim sordum, dedi ki:
-Haydan köyü adını Haydar’dan alır.
-Haydar kim?
-Benim bahçe de mezar taşı var…
Sofulardan Halil eniştem, oğlunun adını da Haydar koymuş.
Dr. Muharrem Bayar hocama sorduğumda Osmanlı vesikalarından 28 Haydan köyü, bir de Helep de Haydan adında bir köyün olduğunu buldu. Haydanlı Aşiretinin kurduğu köyler bunlar. Ayrıca Haydanlıların yaşadığı mahalle ve mezralar var. Akşehir de Haydanlılar mahallesi, Palu da Hanönü mezrası gibi. Diyarbakır ili Eğil kazası Gürünlü köyünde Yukarı Haydanlı mezrası vardı, 4 Ekim 2009 muhtarlık seçimleri ile Yukarı Haydan köyü oldu.
Osmanlı kayıtlarında Erzurum, Kars, Diyarbakır, Kocaeli, Bilecik Gölpazarı, Palu da Haydan adında köyleri öğrenince yıllarca araştırma yaptım. Palu da Haydan köyünü ararken Buban, Naceran köylerinde ve Hanönü mezrasında yaşayan Haydanlı Aşiretini buldum. Bugünkü geldiğim noktada bakıyorum ki, Palu da Haydan köyü günümüzde Genç ilçesine bağlı (Yeni adı, Gönülaçan) Haydan köyü. Diyarbakır da aradığım Haydan köyü ise yine Genç ilçesine bağlı Şele (Yağmurlu – Yağışlı) Haydan. Yeni adı, Yaydere.
Günümüzde Bilecik Gölpazarı kazasında yer alan Haydan köyü, 1530 kayıtlarına göre babamın köyü Şeyhlü Haydan köyünden Bursa Göl kazasına giden 9 Haydanlı aile tarafından kurulan bir köy. İl ve ilçe sınırları çok fazla değişime uğradığı için Haydan köylerinin de adları 1960 darbesi sonrası değiştirildiği için bulmakta çok fazla zorlanıyorum.
Kayseri Aziziye (Bugünkü adı, Pınarbaşı) köyünde Haydan köyü var. Daha sonra Sarız kazasına, günümüzde de Göksun kazasına bağlı Haydan (Yeni adı, Doğankonak) köyü. Bu Haydan köyünü kuranlar Erzurum ili Şenkaya kazası Bardız, Zakim ve Mitinder köyünden gelenlerin ve Hace Yunus’un ataları mı yoksa daha öncesinde var mı, bu konuda net değilim. Daha öncesinde Haydan köyü var olabilir, ya da Şenkayalılar Haydan adında bir köy kurmuş olabilir. Her iki ihtimal de olabilir.
Bu yazımda az da olsa Genç kazası Şele Haydan köyü ve muhtarından bahsetmek istiyorum.
Haydanlı Bayram Biçakçi kardeşimiz 1974 Bingöl ili Genç Kazası Şele Haydan (Yeni adı, Yaydere) köyünden. İstanbul da iş adamı. Muhtarlık seçimleri öncesi köyünü ziyaretinde bakar ki: Köyünde su yok, yol yok. Üzülür, sorar: “Niye böyle?” diye. Şele Haydanlılar muhtar olmasını ister. Mevcut muhtar adayları çekilir ve tek aday olarak muhtar olur. 1995 de yakılan köylerden biridir Şele (Yağmurlu) Haydan.
İstanbul, Şele Haydan arası mekik dokuyan muhtarımız 170 metre sondajla köyünün içme suyunu halleder. Geçtiğimiz Ağustos ayında başlayan asfalt çalışmaları bu Eylül ayının başında tamamlanır. Köyün tozlu, çamurlu yolları asfalt ile tanışır. Önümüzdeki yıl kanalizasyon ve sulama kanalları projesini de onaylatan Haydanlı Muhtar Bayram Biçakçi kardeşimizi tebrik ediyor, başarılarının devamını bekliyorum.
Ünlü düşünür, Ebu Said Muhammed Hadimi’nin de dediği gibi:
“Kamil odur ki koya bir eser, eseri olmayanın yerinde yeller eser…”