İşçi alacakları, İş Kanunumuzda düzenlenen, işçinin iş sözleşmesinin çeşitli sebeplerle sona ermesi halinde ortaya çıkan hak ve alacakları olarak tanımlanmaktadır.

İşçinin hak ettiği alacakların bir kısmı iş sözleşmesinin sona ermesi ile talep edilebilecekken bir kısım hak edişleri ise iş sözleşmesinin sona ermesine bağlı olmaksızın talep edilebilecektir.

İş sözleşmesinin feshine bağlı olan alacaklar;

Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti alacağı, kötü niyet tazminatı vs. olarak sayılabilecektir.

İş sözleşmesinin feshine bağlı olmayan alacaklar ise;

Ücret, fazla mesai ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağı, hafta tatili ücret alacağı vs. olarak sayılabilecektir.

Bu alacakları önümüzdeki birkaç hafta kalemimiz el verdiğince izah etmeye çalışacağız. Bunlardan ilk olarak kıdem tazminatını izah ile başlayalım.

KIDEM TAZMİNATI

İşçinin iş sözleşmesinin İş Kanunu’nda sayılan nedenlere sona ermesi halinde işveren tarafından işçiye ödenmesi icap eden tazminat çeşididir. İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için öncelikle İş Kanununa tabi bir işçi olması gerekmektedir. İş Kanununa tabi işçi olup olunmadığı hususu ise yine İş Kanununda açıklanmıştır.

Ayrıca işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için en az bir yıllık kıdeme sahip olması gerekmektedir.

Son olarak iş sözleşmesinin fesih nedeni, işçi tarafından fesih halinde HAKLI NEDENLE fesih, işveren tarafından fesih halinde ise işçi açısından HAKSIZ FESİH nedeni oluşturması gerekmektedir.

Kıdem tazminatı, işçinin aylık brüt ücreti üzerinden hesaplanmaktadır. Ayrıca kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin fesih tarihinden itibaren en geç 5 yıl içerisinde istenebilmektedir.

İŞÇİ TARAFINDAN HAKLI NEDENLE FESİH SAYILAN HALLER: İşçi, bazı durumlarda kendi isteği ve rızasıyla işi bırakmaktadır. Bu fesih nedeninin birazdan açıklayacağımız nedenlerden birisine dahil olduğu takdirde fesih işlemi işçi açısından haklı fesih olmakta ve dolayısıyla işçi kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Bu haklı nedenle fesih halleri ise İş Kanununda sayıldığı itibariyle;

‘’İşçinin sağlığı nedeniyle sözleşmeyi feshetmesi, işçinin alacaklarını alamaması nedeniyle sözleşmeyi feshetmesi, işveren tarafından işçiye karşı suç işlenmiş olması, işçinin askerlik hizmeti nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesi, işçinin çalıştığı iş koşullarında esaslı ve ciddi değişikliklerin meydana gelmesi, işçinin emekli olması, kadın işçinin evlenmesi halinde iş sözleşmesini feshetmesi, işçinin sendika yöneticiliği yapması nedeniyle iş akdini feshetmesi, parça başı ücret kazanan işçiye az iş verilmesi ‘’hallerinde işçi kıdem tazminatına hak kazanabilecektir. Son olarak işçinin ölümü halinde ise geriye kalan mirasçıları, işçinin hakkı olan kıdem tazminatını talep edebileceklerdir.