Diyabet nedir?
Diyabet diğer adıyla şeker hastalığı vücudumuzda midenin arka kısmında bulunan pankreasın yeterli miktarda insülin hormonu üretememesi ya da üretilen insülin hormonunun etkili bir şekilde kullanılamaması sonucu oluşan ve ömür boyu süren bir hastalıktır.
Besinler vücudumuza alındıktan sonra sindirim sisteminde şekere dönüşerek kana karışır. Kandaki şeker insülin hormonu yardımı ile hücre içerisine girerek enerji olarak kullanılır. Ancak, diyabetli kişilerde vücutta insülin hormonu eksik ya da yetersiz olduğundan şeker hücre içerisine giremez ve enerji olarak kullanılmaz. Sonuç olarak kandaki şeker düzeyi yükselir. Bu duruma hiperglisemi veya yüksek kan şekeri denir. Tip-1 ve Tip-2 olmak üzere 2 türü vardır.
Tip 1 diyabet: Vücut çok az insülin yapar veya hiç insülin yapmaz.
Tip 2 diyabet: Vücut insülin yapar fakat yeterli kullanılmaz.
Diyabet neden olur?
Tip-1 diyabet bizim sayemizde olan ya da hayat standartlarıyla değiştirebileceğimiz bir şey değildir. Tip 1 diyabet genellikle diyabet olmaya yatkınlığı olan kişilerde eşlik eden bir enfeksiyonun da ilave olmasıyla vücudun kan şekerimizi hissedip ona göre insülin üreten beta hücrelerinin vücudumuz tarafından yabancı zannedilerek harap edilmesi sonucu ortaya çıkıyor.
Ancak Tip 2 diyabeti önlemek mümkündür. Bunun için yaşam düzeninizde aksaklıklarla, beslenme düzeninizin bozukluğuyla, kilo alarak hareket etmeden bir yaşam sürdürürseniz Tip 2 diyabet meydana geliyor.
Diyabet tedavisinde beslenme nasıl olmalıdır?
Karbonhidratlar;
Karbonhidratlar başlıca enerji kaynağımızdır. Günlük alınan besin grubunun %50 sini oluşturmalıdır. Bu yüzden karbonhidratsız bir beslenme modeli düşünülemez. Ancak kontrollü tüketilmesi gereken bir gruptur. Özellikle diyabetli kişilerin karbonhidrat seçiminde ve tüketiminde çok daha fazla özenli olmaları gerekir. Peki, hangi karbonhidratlar tercih edilmeli?
Kompleks karbonhidratların glisemik indeksi düşüktür, sindirimi ve emilimi yavaş olduğu için kan şekerini hızlı bir şekilde yükseltmez. Yoğun lif içerikleriyle de uzun süre tokluk hissi verirler. Bu yüzden basit şekerler yerine kompleks karbonhidratlar tercih edilmelidir. Yulaf, arpa, kepek, tam tahıllılar, kuru baklagiller, yeşil sebzeler iyi birer kompleks karbonhidratlardır ve diyabetli bireyler de rahatlıkla tüketebilirler.
Lifli besinler;
Sindirilemeyen karbonhidratlardır. Diğer bir adıyla posadır. Glikoz ve insülin metabolizmasını önler. Bu da özellikle tip-2 diyabet için çok önemlidir. Diyabetli bireylerin tüketmesi gereken besinlerdendir. Meyveler, sebzeler, yulaf, kurubaklagiller, tam tane ekmek ve tahıllar posa içeriği yüksek besinlerdir. Özellikle meyvelerin suları değil bütün hali tercih edilmelidir. Meyve sularında farkında olmadan porsiyon miktarı aşılıyor hem de lif içeriğinden faydalanılamıyor. Özellikle diyabetli bireylerin meyve sularından kaçınması gerekir.
Proteinler;
Diyabet vücudun protein gereksinimini etkilemez. Önerilen miktarlarda alınması gerekir. Ancak diyabete bağlı böbrek problemleri gelişmiş ise diyetle protein alımının sınırlandırılması gerekir.
