Ancak bu durumu tam anlamıyla açıklayabilmek için deneme süresi kavramına değinmek gerekecektir. Deneme süresi kanunun 9.maddesinde belirtilmiştir. Buna göre iş sözleşmeleri deneme süreli olarak oluşturulabilmektedir. Kanuna göre sözleşmeye eklenecek olan bu deneme süresi en fazla iki ay olabilmektedir (m.15). Deneme süresi aslında işveren ve çalışanların birbirini değerlendirdiği, işçinin işi yapıp yapamayacağı veya çalışma şartlarının kendisine uyup uymayacağını değerlendirdiği bir süredir. Yani bu süre içerisinde çalışan ile işveren arasında ilişki kurulmaya başlar.

Deneme süresi her iş sözleşmesinde bulunan bir kayıt değildir. Kural deneme süresinin yokluğudur. Eğer bu sürenin bulunması isteniyorsa sözleşmeye bir hükümle eklenmesi gerekmektedir. Bu kayıt belirli veya belirsiz süreli iş sözleşmelerinde taraflardan biri tarafından eklenebilir. Çalışanın fiilen işe başlamış olduğu tarihte deneme süresi de başlayacaktır.

Deneme süresi olarak belirlenen zaman taraflara göre uygun bir şekilde geçirildiği takdirde iş sözleşmesi artık nihai olarak kurulmuş olacaktır. Burada yeniden görüşme veya yeni bir sözleşme oluşturulma durumu söz konusu değildir. Sözleşme deneme süresi içerisinde feshedilmediyse hükümler süre bitiminde de devam etmektedir. Ancak taraflar için iş veya çalışan şartları uygun düşmediği takdirde deneme süresinde işten çıkarma veya ayrılma gerçekleşir.

Deneme Süresinde İşten Çıkarılma Durumunda İşsizlik Maaşı Ödenir Mi?

İşsizlik maaşı alınabilmesi için ilk şart olarak işçinin kendi isteği ya da kusuruyla işten çıkmamış olması gerekmektedir. Yani deneme süresinde işten ayrılma halinde işçi işsizlik maaşı alamayacaktır. Fakat işten çıkarılma hususu daha farklıdır. Bu durumu 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ve İŞKUR işsizlik ödeneği şartları kapsamında değerlendirmek gerekecektir. Dolayısıyla aslında karmaşık bir konu söz konusudur.

İşveren tarafından deneme süresi içerisinde işten çıkarılma halinde bu çıkarmanın işverence deneme süresi içerisinde fesih olduğu gerekçe olarak bildirilmelidir. Böylece işçi İŞKUR tarafınca işsizlik maaşı imkanından yararlanabilecektir. Ancak burada da şöyle bir sorun ortaya çıkmaktadır ki İŞKUR işsizlik ödeneği şartlarından biri en az 120 gün çalışmış olmaktır. Deneme süresi içerisinde 120 gün çalışma ancak toplu iş sözleşmelerinde mümkündür. Zira diğer sözleşmelerde bu süre iki ayı aşamamaktadır. Bu anlamda karmaşıklığı çözmek adına iş hukuku avukatı tarafından hukuki yardım almak işçi için yararlı olacaktır.

Deneme Süresinde İşten Çıkarılma Durumunda İhbar Tazminatı Ödenir Mi?

Deneme süresinde işten çıkarma tazminatı mümkün olmamaktadır. İhbar tazminatı belirsiz süreli iş sözleşmelerinde söz konusu olup deneme süresi olsa dahi bundan sonra yapılan fesihlerde talep edilebilir. Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde fesih kararı sözleşmeyi sona erdirmeden;

· İşi 6 aydan az süren işçi için bildirim iki hafta önce,

· İşi 6 ay-1 buçuk yıl süren işçi için dört hafta önce,

· İşi 1 buçuk yıl-3 yıl süren işçi için altı hafta önce

· İşi 3 yıldan uzun sürmüş işçi için ise sekiz hafta önce taraflarca bildirilmelidir.

Deneme süresi içinde işten ayrılma yahut çıkarma herhangi bir bildirim süresine ihtiyaç duymaksızın yapılabilecek olup sözleşme tazminatsız feshedilecektir. Kanunun hükmü uyarınca deneme süresi içerisinde gerçekleşen işten çıkarma tazminatı talep edilemez.