Hatırı sayılır bir tutar çıktı. Şunu öğrenmek istiyorum: Emekli olmak için 8 yıl yaşımın dolmasını bekleyeceğim. Bu bekleme sırasında çalışmasam ya da daha düşük ücretli bir işte çalışsam, sekiz yıl sonra bağlanacak emekli aylığının alım gücü bugün hesaplanan rakama yakın olur mu? Yoksa çok mu değişir?”

Çalıştıkça emekli aylığının düşmesini anlamak mümkün değil, ancak maalesef bazı durumlarda düşüş olabiliyor. Çalıştıkça emekli aylığının düşmesi, 2000 ve 2008 yıllarında yürürlüğe konulan iki yasa değişikliğinden kaynaklanıyor. 8 Eylül 1999 öncesi işe başlayanların emekli aylığı 2000 öncesi, 2000-2008 Eylül arası ve 2008 Ekim sonrası olmak üzere üç ayrı dönem için ayrı kurallara göre hesaplanıyor.

Toplam 9000 prim günü bulunan bir kişinin aylık bağlama oranı yüzde 76.7 iken, 2000-2008 Eylül arasındaki dönemde çalışanlar için yüzde 65’e, 2008 Ekim ayından sonra ise yüzde 50’ye düşürüldü. Aylık bağlama oranı, çalışma süresinde bildirilen prime esas kazanç üzerinden hangi oranda emekli aylığı bağlanacağını gösteriyor.

Söz konusu dönemlerde yapılan yasa değişikleriyle, çalışma yaşamı boyunca yatırılan prime esas kazançların emeklilik tarihindeki değerinin hesaplanmasında kullanılan güncelleme katsayısı da düşürüldü. 2000 öncesindeki dönemde katsayı esasına dayalı gösterge sistemi uygulanıyordu. Prime esas kazanç yüksek ise son 10 yılın ortalaması, düşük ise son 5 yılın ortalaması dikkate alınarak bulunan gösterge üzerinden primlerin değeri güncelleniyordu. 2000 yılından sonra gösterge sisteminin yerine tüketici fiyat endeksindeki (TÜFE) yıllık artış ile milli gelirdeki artış hızının yüzde 100’ünün toplamı dikkate alınarak güncelleme esası getirildi. 2008 yılından sonra ise güncelleme katsayısında TÜFE aynı kalırken, milli gelirdeki artışın payı yüzde 100’den yüzde 30’a düşürüldü. Yani 2000-2008 arasındaki dönemde milli gelirdeki yıllık büyümenin tamamı prime esas kazançların güncellenmesinde kullanılırken, 2008 sonrasında yıllık büyümenin sadece yüzde 30’u dikkate alınır oldu.

Emekli aylığını düşüren bir başka faktör ise alt sınır aylığının aşağı çekilmesi oldu. 2000 öncesi döneme ait emekli aylığı yüzde 70’ten az olamaz iken, 2008 sonrasında ise alt sınır aylığı brüt asgari ücretin yüzde 35’ine düşürüldü. 1999 öncesi işe başlamış olup 2008’den sonra emekli olan kişilerin aylığı bu üç ayrı döneme ait karma sistemle hesaplanıyor. Öncelikle 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere her dönem için hesaplama yapılıyor. Prime esas kazancı asgari ücret ve buna yakın düzeyde olanların 2008 sonrasındaki çalışma süreleri uzadıkça emekli aylıkları artmak yerine azalıyor. Brüt ücreti, asgari ücretin 2.5 katından fazla (2020 yılı için 7 bin 500 lira ve üzerinde) olanların emekli aylığı ise çalışmaya devam ettikçe artıyor.

Asgari ücret veya buna yakın düzeyde ücret ile çalışmaya devam ettiğinizde, çalıştığınız her 360 güne karşılık emekli aylığınız 30-40 lira azalır. Kesin olarak ne kadar azalacağı ise sizin hangi dönemde kaç gün çalıştığınıza ve prime esas kazancınıza göre değişir.

Bununla birlikte, aylığın düşeceği endişesiyle sigortalı çalışmaktan kaçınmak, birçok hak kaybını beraberinde getirir. Çalıştığınız iş yerinden kıdem tazminatı alamazsınız, iş güvencesinden yararlanamazsınız. İşiniz ve geliriniz işverenin tamamen insafına kalır.
O yüzden diyebilirim ki mevcut yasalarla çalışmaya devem etmek tamda aşağı tükürsen sakal yukarı tükürsen bıyık misaline tamda oturuyor
Yukarıda ki örnekte ki duruma uyan okurlara bir tavsiyem olacak hem hak kaybına uğramayacak hemde emekli maaşı eksilmeyecek bana [email protected] adresinde yada 05363038329 numaralı whatsap hattından yazabilirsiniz