Bilimsel literatürde “enerji içeceği ”nin standart bir tanımı kullanılmamakla birlikte, yaygın olarak kafein (genellikle ana madde), taurin, vitamin ve guarana gibi bileşenlerin birleşimiyle oluşan, performansı arttırmak ve enerjiyi artırmak için uyarıcı olarak bilinen alkolsüz bir içecektir. Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği Enerji İçecekleri Tebliğinde ‘Bileşimindeki yararlanılabilir karbonhidrat nedeniyle insan vücuduna enerji sağlayan ve ürün özelliklerinde limitleri belirlenen fonksiyonel maddeleri, vitamin ve mineralleri de içerebilen içecekleri ifade eder” şeklinde tanımlanmaktadır.
Enerji içecekleri genel olarak su, karbonhidrat (glikoz, maltodekstrin, sükroz), düşük miktarda B komplexvitaminleri , vitamin C, mineral, elektrolit, bitki özütleri , uyarıcı madde (kafein, greentea, synephrine, yohimbin, tyramine, vinpocetine), glukoronolakton, taurin, L-karnitin içermektedir.
İçeriğinde bulunan kafeinin fiziksel ve zihinsel performans arttırıcı etkilerinin olduğu belirtilmektedir. Uyanıklığın artırılması etkisi enerji içeceklerinde bulunan kafeinin adenozine benzeyen kimyasal yapısından kaynaklanmaktadır.
Enerji içeceklerinin sosyal olarak güvenli kabul edilmelerine rağmen, Amerikan Gıda ve İlaç Birliği (FDA) tarafından güvenli kabul edilmemektedir. Enerji içeceklerinde ortalama 80 mg/kutu kafein bulunmaktadır. FDA güvenli kafein miktarını 100 mg/gün olarak belirlemiştir. Bu miktarın üzerinde kullanımlarda vücut duyarlılığına bağlı olarak çarpıntı, hipertansiyon, merkezi sinir sistemi stimülasyonu, mide bulantısı, kusma, hipokalsemi, metabolikasidoz, konvülzyon saptanabilir.
Enerji içeceği tüketimi içindeki kafeinden dolayı düşük dozlarda alındığında genç yetişkinlerde bilişsel, zihinsel ve fiziksel performans üzerine olumlu etkileri olduğu söylenebilir. Ancak serebraliskemiden ölü doğuma, epileptik ataktan uyku bozukluğuna, kardiyak arrestten alkol bağımlılığına giden süreci hızlandırma gibi oldukça kaygı verici zararlı etkileri bilinmektedir. Literatürde, çelişkili bulgular olmasından dolayı özellikle diyabet hastaları, kardiovasküler rahatsızlıkları olanlar, böbrek yetmezliği, nörolojik rahatsızlıkları olanlar ve ilaç alan hastalar enerji içeceklerindeki yüksek glisemik indeks, kafein ve diğer besin maddelerinde bulunan uyarıcılardan dolayı doktor/ diyetisyen onayı alındıktan sonra kullanmaları gerekmektedir.
Enerji içeceğinin insan sağlığına olan etkileri konusunda henüz birikmiş yeterli bilgi birikiminin olmayışı da bu konudaki endişeleri artırmaktadır. Enerji içeceği hakkında yapılacak deneysel ve klinik çalışmaların sonuçlarının bu konudaki eksikliği gidereceği, bu süreçte de klinisyenlerin enerji içeceği kullanımı konusunda daha temkinli olmaları bir gereklilik olarak değerlendirilmelidir.
