Fitoöstrojenler beslenmede oldukça tartışılan bir konudur. Bunun nedeni bir grup bitki bileşikleri Östrojenin etkilerini
taklit edebilmesi ya da bloke edebilmesinden kaynaklıdır.
Peki, Fitoöstrojenler faydalı mı yoksa zararlı mı?
İsterseniz gelin fitoöstrojenin faydalarını ve zararlarını inceleyip bu soruya öyle karar verelim…
Son yıllarda tedavide veya korunma amacıyla fitoöstrojenlerden sağlık alanında sıkça söz edildiği dikkati çekmektedir.
Yunanca ’da ‘fito’ bitki demektir. Östrojen ise, kadın gelişimi ve doğurganlık için gerekli bir hormondur. Bu iki kelimeden
oluşan fitoöstrojen aslında vücutta birtakım görevler üstlenen kimyasal bir madde anlamına gelir. Fitoöstrojenler, birçok
bitkisel gıda da bulunan doğal olarak oluşan bir grup bileşiktir. 4 temel ailesi vardır:
- İZOFLAVONLAR: En çok çalışılan türüdür. Soya ve diğer baklagillerde bulunur.
- LİGNANLALR: Keten tohumu, tam buğday, sebze, çilek ve kızılcıkta bulunur.
- KUMESTANLAR: Soya fasulyesi, yonca filizinde bulunur.
- STİLBENLER: Resveratrolde bulunur. Fındık ve kırmızı şarap resveratrol kaynaklarıdır.
Ayrıca fitoöstrojenler, polifenoller adı verilen daha geniş bir bitki bileşikleri grubuna aittir. Polifenollerin, antioksidan
etkileri vardır.
PEKİ HANGİ GIDALAR FİTOÖSTROJEN İÇERİR?
- MEYVELER: Elma, havuç, nar, çilek, kızılcık, üzüm
- SEBZELER: Yer elması, mercimek, maş fasulyesi, yonca filizi
- SOYA VE ÜRÜNLERİ: Soya fasulyesi, soya peyniri, tempeh, miso çorbası
- KURUYEMİŞ VE TOHUMLAR: Keten tohumu, susam, badem, ceviz
- OTLAR: Meyan kökü, kırmızı yonca, şerbetçi otu
- İÇECEKLER: Kahve, bira, kırmızı şarap
- TAHILLAR: Yulaf, arpa, buğday tohumu
- YAĞLAR: Zeytinyağı, yasemin yağı
Fitoöstrojenlerin Faydaları
✓ Kalp Hastalığı Risk Faktörlerini Azaltabilir: Kanda kolesterol, trigliserit, LDL kolesterol olan kişilerde kalp
hastalığı riski daha yüksektir. Yapılan birçok çalışma, fitoöstrojenler açısından zengin besinlerin
tüketilmesinin bu risk faktörlerini azaltabileceğini göstermiştir.
✓ Kemik Sağlığını Destekleyebilir: Fitoöstrojenler açısından zengin bir diyet, kemik kaybını ve osteoporozu
önleyebilir.
✓ Menopoz Sonrası Cilt Yaşlanmasının Etkilerini Azaltabilir: Menopoz, bir kadının hayatında adet görmeyi
bıraktığı aşamadır. Bu da östrojen seviyelerinde düşüşe neden olarak cilt kırışıklıklarına, incelmeye ve
kuruluğa neden olabilir. Yapılan çalışmalarda fitoöstrojenlerin cilde uygulanmasının menopozun cilt
üzerindeki etkilerini azaltabileceği yöndedir.
✓ Kronik İnflamasyonu Azaltabilir: İzoflavon gibi fitoöstrojenlerin vücut üzerinde iltihap önleyici ve IL-8,
C-Reaktif gibi inflamasyon göstergelerini azaltma etkileri vardır.
✓ Bazı Kanser Türlerinin Riskini Azaltabilir.
Fitoöstrojenlerin Zararları
✓ Erkek Hayvanlarda Doğurganlığı Azaltabilir:
✓ Tiroid Fonksiyonunu Etkileyebilir: Tiroid bezi metabolizmada büyüme ve gelişmeyi düzenler.
İzoflavon gibi bazı fitoöstrojenler bu bezin işlevine müdahale edebilirler. Ancak mevcut tiroit
sorununuz olmadıkça fitoöstrojen tüketmek siziçok fazla etkilemeyecektir.
Eğer sizlerde diyetinize veya beslenmenize fitoöstrojen katmak istiyorsanız:
Haftada 2-3 kez soya bazlı yemek yiyebilir, her gün çilek, kızılcık ve üzüm gibi meyveler tüketebilirsiniz. Veya yazın
ferahlamak için yaptığınız smoothielerinizin içine 1-2 yemek kaşığı keten tohumu ekleyebilirsiniz.