Anlaşmalı boşanma davalarında, eşlerin boşanmanın bütün ekonomik neticeleri ile çocukların velayeti konularında anlaşmaları ve bu anlaşmanın hakim tarafından uygun bulunması gerekir. Anlaşmalı boşanma protokolü, kural olarak boşanma davasının eki niteliğinde olan maddi ve manevi tazminat, nafaka, ziynet ve ev içinde kullanılan eşyaların paylaşılmasına ilişkin olarak düzenlenir. Taraflar, anlaşmalı boşanma protokolü ile katılma payı veya değer artış payı taleplerinden açıkça feragat edebilir veya açıkça mal paylaşımı yapabilir. Protokolde kuşkuya yer vermeyecek açıklıkta yazılı olmadıkça, taraflar, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 10 yıl içinde mal paylaşımı davası açabilirler.
Anlaşmalı boşanma protokolünde, “başkaca talebim yoktur”, “maddi ve manevi tazminat ve tüm haklarımı aldım” , “ev eşyalarını paylaştık başka hak ve alacak istemiyorum” , “tüm haklarımı aldım başka dava açamayacağım” şeklindeki beyanlar açıkça mal paylaşımı yapıldığını ispatlamadığından, sadece boşanma davasının eki niteliğindeki talepler için (maddi manevi tazminat, nafaka vs.) geçerlidir. Anlaşmalı boşanma protokolünde bu şekilde yer alan ifadeler, boşanma kararı kesinleştikten sonra katılma alacağı veya değer artış (katkı) payı alacağı nedeniyle mal paylaşımı davası açmaya engel değildir.
Mal paylaşımından feragat edilecekse; anlaşmalı boşanma protokolünde açıkça, “….katılma alacağı ve değer artış (katkı) payı alacağı talep hakkımdan feragat ediyorum…” şeklinde bir ibareye yer verilmeli ve protokol hakim tarafından onaylanmalıdır. Bu şekildeki bir ibare ve hakim onayı ile birlikte boşanma davasından sonra tarafların birbirlerine mal paylaşımı davası açması mümkün değildir.
Katılma ve değer artış payı alacaklarına dayanan mal paylaşımı anlaşmalı boşanma protokolü içeriğinde düzenlenecekse; hangi malların ne şekilde paylaşıldığı, tarafların somut olarak hangi malları aldığı, fazlaya dair haklardan feragat edilip edilmediği açıkça yazılmalıdır. Anlaşmalı boşanma protokolünde mal paylaşımı yapılacaksa aşağıdaki ibarelere benzer ibareler kullanılmalıdır:
- “….tapusuna kayıtlı….parsel nolu daire ve ……plaka nolu otomobil katılma alacağına karşılık Ayşe Demir’e verilmiştir. Ayşe Demir, 10.000 TL katkı sunarak satın alınmasını sağladığı ……….plaka nolu araba nedeniyle değer artış (katkı) payı talep hakkından ve fazlaya dair katılma alacağı hakkından feragat eder…”
Katılma, Katkı ve Değer Artış Payı Alacağı Zamanaşımı Süresi
Katılma alacağı, 01.01.2002 tarihinden önceki katkı payı alacağı, değer artış payı alacağı (01.01.2002’den sonraki katkı payı) davalarında zamanaşımı süresi, boşanma davasının kesinleşmesinden itibaren 10 yıldır. Boşanma davasının kesinleştiği tarihten itibaren 10 yıl içinde mal paylaşımı davası açmayan eşin bu hakkı zamanaşımına uğrar (6098 sayılı BK md.146).
